وضعیت حقوقی تصرفات در خیار مجلس
محورهای موضوعی : فقه و حقوق اسلامیجواد واحدی‌زاده 1 * , سیده مریم اسدی نژاد 2
1 - استادیارفقه و حقوق اسلامی، گروه الهیات و فقه و مبانی حقوق، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.
2 - پزشک عمومی، عضو هیأت علمی حقوق خصوصی، گروه حقوق، مؤسسه فناوری و آموزش عالی احرار، رشت، ایران.
کلید واژه: خیار مجلس, افتراق, تصرف مبیع, تصرف ثمن ,
چکیده مقاله :
هرچند عقد بیع عقدی لازم و غیر قابل فسخ بوده لیکن چنانچه متبایعین در مجلسی عقد بیع را منعقد کنند مادامی که فی‌المجلس هستند می‌توانند بدون ارایه دلیل عقد بیع را فسخ نمایند. در واقع اطلاق عقد بیع فی‌المجلس برای طرفین این حق را ایجاد می‌نماید بااین حال متبایعین می‌توانند ضمن عقد ویا بعداز عقد و یا از طریق جداشدن وتفرق خیار مجلس را زائل نمایند. تصرف نیز یکی از موجبات از بین بردن خیار مجلس است. همان طور که در مورد نحوه تفرقی که غایت خیار مجلس است بین فقها اختلاف است در مورد تصرف نیز اختلاف است چونکه تصرف دو روی یک سکه است. از نظر برخی از فقها برخی از تصرفات موجب زوال خیار ولی برخی برعکس ممکن است عرفا به معنی اعمال خیار مجلس و التزام به عقد بوده باشد. دراین مقاله ضمن بررسی مفهوم عرفی تصرف معلوم می‌گردد که چون خیار به عقد تعلق داردنه به عوضین. همچنین تصرفات مادی که با علم به وجود خیار صورت می‌گیرد موجب زوال خیار مجلس می‌گرددولی تصرفاتی از قبیل فروش واجاره مبیع توسط بایع ممکن است به مفهوم فسخ فعلی محسوب گردد.
Although sale contract is a binding and uncancellable contract, if the seller and buyer sign the sale contract in a meeting place, as long as they are in the meeting place they can cancel the contract without explanation of their reason. In fact, it is the application of the meeting place contract that creates such a right for the parties. Nevertheless, the buyer and seller can exclude the “meeting place option” through including a condition in the contract or by leaving the meeting place or separation of the parties or the seizure of the sold item/price. As there is a difference of opinions among the jurists as regards the mode of dissolution that is the goal of “meeting place option”, the jurists are also divided on the the seizure of the sold item/price of the option because the separation of parties and the seizure of the sold item/price are two sides of the same coin. Some jurists believe that the seizure of the sold item/price may result in the cancellation of option but some others would even imply the implementation of the option of meeting place and the bindingness of the contract. In the present essay, after the analysis of the concept of “metting place option”, we discuss the conditions of the realization of metting place option as well as those occasions that lead to the cancellation of the meeting place option and the finalization of the sale contract. Moreover, our study of the public notion of the seizure of the sold item/price renders it clear that option belongs to the contract not to the exchanged items. Also the material seizures that takes place being informed of the existence of the option leads to the cancellation of the meeting place option but such modes of seizure like selling or leasing the sold item by the seller might be understood as an act of actual cancellation.
Ansari, Morteza (2008), Makasab, Volume 3 of the World Congress of Commemoration of
Sheikh Azam, Qom.
Makasab, Volume 5, (1900),World Congress of Commemoration of Sheikh Azam, Qom.
Imam Khomeini, Ruhollah al-Mousavi (1999), Kitab al-Bay, vol. 4, Najaf al-Ashraf, Al-Adab
Press.
Imam Khomeini, Ruhollah al-Mousavi (1991) Tahrir al-Wasilah, Volume 1, Dar al-Alam Institute, Qom.
Bahrani, Youssef, (1800), al-Hadaiq al-Nadrah fi Haqam al-Utrah al-Tahira, volume 9, Qom
Madrasin Society, Qom.
Bukhari, Muhammad bin Ismail (2000), Sahih Bukhari, volume 3, Dar Taq al-Najah, Damascus.
Haeri, Seyyed Ali (1997), Riyad al-Masal, volume 8, Al-Al-Bait Institute, Qom.
Hajjaj, Muslim, (2000) Sahih Muslim, Volume 3, Darahiya al-Truth al-Arabi, Beirut.
Halabi, Ibn Zahra, (1996) Ghaniyeh al-Nuzou, Imam Sadiq Institute, Qom.
Hali, Muhammad bin Hassan, Fakhr al-Haqqeen (2017), Eyzah al-Fawadee fi Sharh al-Mashiklat
al-Qasas Volume 1, Ismailian Press Institute, Qom.
Khoei, Sidabul al-Qasim (1996), Misbah al-Faqaheh, 7 volumes, Dar al-Hadi, Beirut.
Sobhani, Jafar (2002) Al-Mukhtar Fi Haqam al-Khiyar, Al-Maqrez al-Alami for Islamic Studies,
Qom.
Shahid Sani, Zain al-Din (1989), al-Rawzah al-Bahiyyah fi al-Sharh al-Ma'ah, volume 3, Davari
bookstore, Qom.
Rashti, Mirza Habibullah (1983) Fiqh al-Umamiyyah, Qasm al-Khyarat, Davari bookstore, Qom.
Rouhani, Mohammad Sadegh, Minhaj al-Faqaheh, Sepehr Press, 219/5, 1418.
Ameli, Sheikh Har (2015) Al-Wasail to the study of Sharia issues, Volume 12, Tehran, Volume 12.
Al-Maktaba al-Islamiya.
Omid, Hassan, (2019) Farhang Omid, Amirkabir Publications, Tehran.
Jafari Langroudi, Jafar, (2013) Culture of Elements, Ganj Danesh, Tehran.
Kilini, Abu Jaafar, (1983) al-Kafi, volume 5/, Darul-e-Kitab al-Islami, Qom.
Katouzian, Nasser (2004) Civil Law, Lessons from Certain Contracts, Volume 1.
Mullah Ahmad Naraghi, Mohammad Mahdi (2004), Anis al-Tajjar, Islamic Propaganda Office
Publications, Qom.
Tousi, Abu Jaafar (1986), Creative Volume 3, Islamic Publication Office of Jamia Modaresin,
Qom.
Najafi, Mohammad Hassan (1983) Jawaharlal Kalam, volume 11, Darah Hayatarat al-Arabi,
Beirut.
Qomi, Seyyed Sadiq Hosseini Rouhani (1991), Fiqh al-Sadiq (AS), Imam Sadiq School (AS), 25/17.
Ali Akbar Izadifard, Hossein Kaviar, and Ali Hasanjani, Khayar Majlis ,(2013), electronic transactions,
Justice Law Journal, No. 18, p. 75.