قاعده حل تعارض راجع به ،چک سفته مستفاد از منابع حقوق داخلی کشور
محورهای موضوعی : حقوق تجارت
کلید واژه: چک سفته حقوق , ایران, حل تعارض, ظهرنویسی,
چکیده مقاله :
اگر معامله ای در داخل کشور انجام شده و چک مرتبط بدان نیز در داخل کشور صادرشده باشد؛ و یا بدون هیچ معامله ای چک صادر شود؛ در صورتی که طرفین قرارداد ایرانی و ساکن ایران باشند کلیه اعمال حقوقی مرتبط به آن تحت قوانین داخلی بوده و هیچ تعارض قوانینی در این خصوص وجود ندارد. اما اگر یکی از طرفین غیرایرانی بوده و یا صدور چک و یا انعقاد قرارداد مرتبط بدان، در خارج از کشور انجام شده باشد؛ به دلیل وجود عنصر خارجی، تعارض قوانین وجود داشته که حقوق دانان در مورد قاعده حل تعارض آن اختلاف نظرهایی دارند در این زمینه کنوانسیون تدوین قانون متحدالشکل برای چکها مصوب ۱۹۳۱ ژنو وجود دارد که ایران هنوز به آن نپیوسته است. در این شرایط حقوقدانان با استناد به ماده ۹۶۹ ،ق.م معتقدند که صدور چک و عقد قرارداد مرتبط بدان تابع قانون محل صدور است اما در مورد امری یا اختیاری بودن ،قانون نظرات مختلفی وجود داشته که طرفداران امری بودن این نظریه بیشتر .است همین مسئله به صراحت در ماده یکم قانون چک بیان شده و به موجب آن چکهای صادره برای بانک صادر کننده ،آن که در داخل و یا خارج از ایران شعبه دارد؛ در حکم سند لازم الاجرا دانسته شده است براساس تفسیر این ماده حقوقی چکهای ایرانی صادر شده صرف نظر از محل صدور تابعیت و اقامت افراد دخیل ظهر نویسی و... تابع قوانین ایران دانسته شده است. بر این اساس برای دعاوی مرتبط با چکهای ایرانی در همه شرایط میتوان قوانین ایران را حاکم دانست، اما برای چکهای صادر شده خارجی که بر عهده بانکهای خارجی میباشد، وضعیت متفاوت است. در این شرایط به موجب ماده ۹۶۹ ق.م چکهای صادر شده در خارج بر عهده بانکهای خارجی و اگر عمل ظهرنویسی و یا ضمانت قرار دادن آن در داخل ایران انجام شده باشد تابع قوانین ایران خواهد بود در غیر این صورت تابع قوانین محل انجام عمل .است در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی سعی در بررسی قاعده حل تعارض راجع به چک و سفته مستفاد از منابع حقوق داخلی کشور؛ شده است.
If a transaction is conducted within the country and the check related to it is issued within the country, or if a check is issued without any transaction, and both parties to the contract are Iranian and residents of Iran, all legal actions related to it are governed by domestic laws, and there is no conflict of laws in this regard. However, if one of the parties is a foreign national or if the issuance of the check or the conclusion of the related contract occurs outside the country, due to the presence of a foreign element, a conflict of laws arises, and legal scholars have differing opinions regarding the rule for resolving this conflict. In this regard, the Geneva Convention on the Uniform Law for Bills of Exchange and Promissory Notes of 1931 exists, to which Iran has not yet acceded. In such cases, legal scholars, referring to Article 969 of the Civil Code, believe that the issuance of the check and the contract related to it are subject to the law of the place of issuance. However, there are different views on whether this law is mandatory or optional, with proponents of the mandatory view being more numerous. This issue is explicitly stated in Article 1 of the Check Law, which stipulates that checks issued for the bank that issued them, whether inside or outside of Iran, are considered enforceable documents. Based on the interpretation of this article, the legal status of Iranian checks issued, regardless of the place of issuance, nationality, and residence of the parties involved, endorsement, etc., is subject to Iranian laws. Therefore, for disputes related to Iranian checks, Iranian laws can be applied in all cases. However, for foreign checks issued by foreign banks, the situation is different. In this case, according to Article 969 of the Civil Code, checks issued abroad are the responsibility of foreign banks, and if the endorsement or guarantee of the check is carried out within Iran, it will be subject to Iranian laws. Otherwise, it will be governed by the laws of the place where the action occurred. This research uses a descriptive-analytical method to examine the rule for resolving conflicts regarding checks and promissory notes derived from the domestic legal sources of the country.
1. Akhlaghi, B (1994), Commercial Law Notes (3), Tehran: Publications of the Faculty of Law and Political Science, University of Tehran. [In Persian]
2. Eskini )2024), Commercial Law: Bills of Exchange, Promissory Notes, Warehouse Receipts, Bearer Instruments, and Checks, Tehran: Mizan Publications. [In Persian]
3. Alfi, B ; Bashkugh, Mozaffar; Lotfi, Doodaran A (2021), A Comparative Analysis of the Origins of Limiting Clauses and Waivers of Liability in Commercial Documents, Strategic Management Studies, No. 50. [In Persian]
4. Almasi, Najad A (2023), Conflict of Laws, Tehran: University Publishing. [In Persian]
5. Poron, B (2016), Legal Analysis of Checks in Commercial Law, Tehran: Gavan Yar Publications. [In Persian]
6. Jalali, M ; Khakzad, H (2012), Globalization of Commercial Law and Its Impact on Criminal Responsibility Arising from Checks in the Iranian Legal System, Comparative Legal Studies, 3(2(.[In Persian]
7. Hosseinzadeh, H (2015), Commercial Documents Law, Vol. 1, Tehran: Majd Publications. [In Persian]
8. Dehghan, Dehnavoy N ; Soltani, M (2018), The Law of Check Issuance, Vol. 1, Tehran: Gavan Yar. [In Persian]
9. Saatchi, Yazdi H (2020), The Law of Check Issuance, Tehran: Dadragh Publications. [In Persian]
10. Savor Alayee, A (2020), A Complete Guide to Checks, Vol. 1, Tehran: Nazari Publications. [In Persian]
11. Sotoudeh, Tehrani H (2021), Commercial Law, Vol. 3, Tehran: Dadgostar Publications. [In Persian]
12. Soltani, B ; Dobash, A ; Aynehbandi, S ; Jafari, M (2018), Simple Language Legal Claims for Checks and Promissory Notes, Vol. 1, Tehran: Farzanegan University. [In Persian]
13. Tahmasbi Yasaouli, Z ; Dankoob, A (2020), The Transferability of Commercial Documents (Bills of Exchange and Promissory Notes), Comparative Legal Research, Justice and Equity, No. 10. [In Persian]
14. Omrani, H (2017), A Study on Guarantees in Commercial Documents, Vol. 1, Tehran: Gavan Yar. [In Persian]